ภาษีมรดกคืออะไร ทรัพย์สินอะไรต้องเสียภาษี และไม่เสียภาษี

“ภาษีมรดก” เรื่องใกล้ตัวที่ไม่ควรมองข้าม หากคุณเป็นทายาทที่อยู่ในรายชื่อรับมรดกจากพ่อแม่ ญาติพี่น้อง หรือแม้แต่บุคคลอื่นที่ไม่ใช่สายเลือด ควรรู้ไว้ เพราะอาจจำเป็นต้องเสียภาษีมรดกโดยไม่รู้ตัว

ก่อนจะไปทำความรู้จักกับภาษีมรดก ต้องเข้าใจคำว่า “มรดก” ในพระราชบัญญัติภาษีการรับมรดก 2558 หมายถึง เมื่อพ่อแม่ ปู่ ย่า ตา ยาย หรือญาติได้เสียชีวิต ทรัพย์สินหรือมรดกของบุคคลนั้น ย่อมถูกตกทอดให้แก่ทายาททันที ซึ่งหมายรวมถึงทายาทต้องสืบทอดหนี้สินของผู้ตายไปพร้อมกับทรัพย์สินด้วยเช่นกัน

เหตุนี้จึงมีการกำหนดขอบเขตความรับผิดชอบไม่เกินมูลค่ามรดกที่รับมา ทั้งนี้คำจำกัดความของทายาทที่ได้รับมรดก จะเป็นทายาทโดยสิทธิตามกฎหมายและทายาทโดยพินัยกรรม ทั้งนี้หากมรดกมีจำนวนมาก มูลค่ามหาศาล ทายาทอาจจำเป็นต้องเสียภาษีตามที่กรมสรรพากรกำหนด

ภาษีมรดกคืออะไร

ภาษีมรดก (Inheritance Tax) คือ ภาษีที่เรียกเก็บจากผู้รับมรดก โดยมีมูลค่ามรดกสุทธิรวมเกิน 100 ล้านบาท ผู้รับมรดกจึงมีหน้าที่เสียภาษี ในอัตรา 5-10% สำหรับมรดกส่วนเกิน 100 ล้านบาท ตามที่กฎหมายเกี่ยวข้องกับภาษีรับมรดกกำหนด ซึ่งได้แก่ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 6 มรดก มาตรา 1599 - มาตรา 1755, พระราชบัญญัติภาษีการรับมรดก พ.ศ. 2558, พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับที่ 40) พ.ศ. 2558 และ พระราชกฤษฎีกา กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการผ่อนชำระภาษีการรับมรดก พ.ศ. 2559

ลดหย่อนภาษีบ้านหลังแรก ทำได้วันนี้ ไม่ต้องรอถึงชาติหน้า

ใครบ้างต้องเสียภาษีมรดก

ทายาทที่ได้รับมรดกตามสิทธิทางกฎหมาย หรือพินัยกรรม เมื่อหักลบหนี้สินตกทอดจากการรับมรดกเกิน 100 ล้านบาท จำเป็นต้องเสียภาษีส่วนที่เกิน 100 ล้านบาท สำหรับผู้รับมรดกดังนี้

1. บุคคลธรรมดา

• ผู้มีสัญชาติไทย ให้เสียภาษีจากทรัพย์สินทั้งที่อยู่ในประเทศไทยและนอกประเทศ
• ผู้ที่ไม่ได้มีสัญชาติไทย แต่มีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักรตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง ให้เสียภาษีจากทรัพย์สินทั้งที่อยู่ในประเทศไทยและนอกประเทศ
• ผู้ที่ไม่ได้มีสัญชาติไทย แต่ได้รับมรดกเป็นทรัพย์สินที่อยู่ในประเทศไทย ให้เสียภาษีจากทรัพย์สินที่อยู่ในประเทศไทย

2. นิติบุคคลที่มีสัญชาติไทย

ตามพระราชบัญญัติภาษีการรับมรดก พ.ศ. 2559 มีดังนี้

• นิติบุคคลที่จดทะเบียนในประเทศไทย เสียภาษีการรับมรดกจากมรดกที่ได้รับเป็นทรัพย์สินทั้งที่อยู่ในประเทศไทยและนอกประเทศ
• นิติบุคคลที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายในประเทศไทย
• นิติบุคคลผู้มีสัญชาติไทย ถือหุ้นเกินร้อยละ 50 ของทุนจดทะเบียนที่ชำระแล้วในขณะมีสิทธิได้รับมรดก
• นิติบุคคลผู้มีสัญชาติไทย เป็นผู้มีอำนาจบริหารกิจการเกินกึ่งหนึ่งของคณะบุคคลซึ่งมีอำนาจบริหารกิจการทั้งหมด เสียภาษีการรับมรดกจากมรดกที่ได้รับเป็นทรัพย์สินทั้งที่อยู่ในประเทศไทยและนอกประเทศ

3. นิติบุคคลที่ไม่ได้ถือว่าเป็นบุคคลผู้มีสัญชาติไทย แต่ได้รับมรดกเป็นทรัพย์สินในประเทศไทย

ให้เสียภาษีจากทรัพย์สินที่อยู่ในประเทศไทย

ตารางสรุปทายาทตามสิทธิทางกฎหมาย หรือพินัยกรรม ที่ได้รับมรดก ต้องเสียภาษีเท่าไหร่

พื้นที่ความสุข ความอบอุ่นครอบครัว อณาสิริ พายัพ

ทรัพย์สินอะไรบ้างที่ต้องเสียภาษีมรดก

หากทรัพย์สินที่ได้รับมรดกมีมูลค่าเกิน 100 ล้านบาท แน่นอนว่าต้องเสียภาษีมรดก และทรัพย์สินดังกล่าวอยู่ในกลุ่มแต่ละประเภทดังต่อไปนี้

1. อสังหาริมทรัพย์ เช่น บ้าน คอนโด ที่ดิน
2. หลักทรัพย์ตามกฎหมาย เช่น พันธบัตร
3. เงินฝากหรือเงินอื่น ๆ ที่อยู่ในประเทศไทย
4. รถยนต์ หรือยานพาหนะที่มีหลักฐานทางทะเบียน
5. ทรัพย์สินทางการเงิน ที่กำหนดเพิ่มขึ้นโดยพระราชกฤษฎีกา

ทรัพย์สินอะไร ยกเว้นการเสียภาษีมรดก

มีทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีมรดกแล้ว ย่อมมีทรัพย์สินที่ไม่ต้องเสียภาษีมรดกตามประเภทหรือรายชื่อที่กำหนดในกฎกระทรวงดังนี้

1. กรณีทายาทที่ได้รับมรดกเป็นสามี ภรรยา และได้จดทะเบียนสมรสถูกต้องตามกฎหมาย จะได้รับการยกเว้นเก็บภาษีมรดก
2. ทายาทที่ได้รับมรดก มีความประสงค์นำมรดกที่ได้ ไปใช้เพื่อประโยชน์ในด้านศาสนา การศึกษา หรือสาธารณประโยชน์อื่นๆ
3. หน่วยงานของรัฐและนิติบุคคล มีวัตถุประสงค์นำมรดกที่ได้ไปใช้ในด้านศาสนา การศึกษา และสาธารณประโยชน์

ค่าโอนบ้านพร้อมที่ดิน คอนโด ทาวน์โฮม จ่ายเท่าไหร่ คำนวณยังไง

วิธีคำนวณภาษีมรดก กรณีโดนเรียกเก็บภาษี 5%

หากใครรู้ตัวว่ากำลังได้รับมรดกมหาศาลจากพ่อแม่ และเมื่อรวมมูลค่าเกิน 100 ล้าน ลองมาคำนวณกันว่าจะต้องเสียภาษีเท่าไหร่ ซึ่งโดยปกติกรมสรรพากรจะคิดอัตราภาษีคงที่ 5% และสามารถคำนวณยอดที่ต้องจ่ายภาษีมรดกได้ดังนี้

สูตรการคำนวณมูลค่ามรดกที่ต้องเสียภาษี

ถ้าอยากรู้ว่ามรดกที่ได้รับจะต้องมีส่วนที่ต้องเสียภาษีมรดกเท่าไหร่ สามารถคำนวณได้จาก

*มูลค่ามรดกที่ไม่ต้องเสียภาษี ตาม พ.ร.บ. การรับภาษีมรดก

ตัวอย่างการคำนวณมูลค่าภาษีมรดก:

นายแสน เป็นผู้ได้รับมรดกจากคุณพ่อที่เสียชีวิต เป็นที่ดินมูลค่า 200 ล้านบาท โดยที่เจ้าของมรดกไม่มีหนี้สินใดๆ มูลค่ามรดกที่ต้องเสียภาษี คือ 200,000,000 - 100,000,000 = 100,000,000 บาท

สูตรการคำนวณภาษีมรดก

ตัวอย่างการคำนวณภาษีมรดก:

มรดกของนายแสนสิริ คือ 100 ล้านบาท ดังนั้นนายแสนสิริ จึงต้องเสียภาษีมรดกอัตราคงที่ 5% จะเท่ากับ 100,000,000 x 5% = 5,000,000 บาท

วิธีคำนวณภาษีมรดก กรณีโดนเรียกเก็บภาษี 10% มรดก

มาถึงกรณีผู้รับมรดกจากบุคคลทั่วไปที่ไม่ใช่สายเลือด และมูลค่ามรดกเกิน 100 ล้าน กรมสรรพากรจะเรียกเก็บภาษีอยู่ที่ 10% ซึ่งสามารถคำนวณยอดที่ต้องจ่ายภาษีมรดกได้ดังนี้

ตัวอย่างการคำนวณมูลค่าภาษีมรดก:

นายสิริ ได้รับมรดกจากเจ้านายที่เสียชีวิตไป เป็นบ้านพร้อมที่ดิน คอนโดใกล้รถไฟฟ้า โซนสุขุมวิท และรถยนต์ 1 คัน รวมมูลค่า 150 ล้านบาท โดยที่เจ้าของมรดกไม่มีหนี้สินใดๆ มูลค่ามรดกที่ต้องเสียภาษี คือ 150,000,000 - 100,000,000 = 50,000,000 บาท

นำมูลค่ามรดกที่ต้องเสียภาษีมาคิดภาษีมรดกต่อโดยใช้สูตรตามนี้

สูตรการคำนวณภาษีมรดกจากบุคคลทั่วไปที่ไม่ใช่สายเลือด

ดังนั้น มรดกของนายสิริ คือ 50 ล้านบาท ดังนั้นนายแสนสิริ จึงต้องเสียภาษีมรดกอัตราคงที่ 10% จะเท่ากับ 50,000,000 x10% = 5,000,000 บาท

รับมรดกที่สะท้อนความเป็น Hidden Gem ในตัวเอง กับคอนโดเวีย 61

วิธียื่นแบบเสียภาษีมรดก

ผู้ที่ได้รับมรดกและจำเป็นต้องเสียภาษีมรดก ทางกรมสรรพากรแนะนำให้ยื่นแบบแสดงรายการภาษีการรับมรดก (ภ.ม.60) และชำระภาษีภายใน 150 วัน นับตั้งแต่วันที่ได้รับมรดก โดยสามารถค้นหาแบบยื่นภาษีมรดก ผ่านทางเว็บไซต์ www.rd.go.th โดยสามารถยื่นแบบแสดงรายการและชำระภาษี ณ สำนักงานสรรพากรเขตพื้นที่ ทั้งนี้มีรายละเอียดการยื่นแบบเสียภาษีมรดก แบ่งออกเป็น 4 กรณี

1. กรณีที่ผู้มีหน้าที่เสียภาษีมรดก “เสียชีวิตก่อนครบกำหนดเวลา” ให้ผู้จัดการมรดกมีหน้าที่ยื่นแบบและชำระภาษี ร้อยละ 1.50 ต่อเดือน แทนผู้ตายภายใน 150 วันนับแต่วันที่ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้จัดการมรดก โดยไม่ต้องเสียเบี้ยปรับ
2. กรณีที่ผู้มีหน้าที่เสียภาษีมรดก “เสียชีวิตเมื่อครบกำหนดเวลา” ให้ผู้จัดการมรดกมีหน้าที่ยื่นแบบและชำระภาษี ร้อยละ 1.50 ต่อเดือน แทนผู้ตายภายใน 150 วันนับแต่วันที่ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้จัดการมรดก โดยเสียเบี้ยปรับ 1 เท่า ของเงินภาษีที่ต้องชำระ
3. กรณียื่นแบบแสดงรายการภาษีและชำระภาษีภายหลังกำหนดเวลาดังกล่าว ให้ชำระภาษี พร้อมทั้งเงินเพิ่มร้อยละ 1.50 ต่อเดือน โดยเสียเบี้ยปรับ 2 เท่า ของเงินภาษีที่ต้องชำระ
4. การแต่งตั้งผู้จัดการมรดกมาดำเนินการแทนผู้มีหน้าที่เสียภาษี ให้ทำภายใน 180 วัน หากไม่มีการแต่งตั้งผู้จัดการมรดกมาดำเนินการแทน ให้ทายาทที่มีสิทธิรับมรดกของผู้ตายมีหน้าที่ยื่นแบบและชำระภาษี ภายใน 150 วัน และในกรณีที่มีทายาทหลายคน ให้ทายาทตกลงมอบให้ทายาทคนหนึ่งเป็นผู้มีหน้าที่เสียภาษี ถ้าไม่อาจตกลงกันได้ ให้ทายาทคนใดคนหนึ่งยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อแต่งตั้งผู้จัดการมรดกต่อไป

เคล็ดลับบริหารค่าใช้จ่ายซื้อบ้าน ค่าส่วนกลางและกู้ตกแต่ง

วิธีผ่อนจ่ายภาษีมรดก

หากผู้มีหน้าที่เสียภาษีมีความต้องการยื่นคำร้องของผ่อนจ่าย สามารถทำได้ดังนี้

1. ขอผ่อนจ่ายภาษี ภายใน 2 ปี เพื่อให้ได้รับยกเว้นไม่ต้องเสียเงินเพิ่ม
2. ขอผ่อนจ่ายเกิน 2 ปี แต่ไม่เกิน 5 ปี เสียเงินเพิ่มร้อยละ 0.50 ต่อเดือน
3. การผ่อนจ่ายภาษีมรดก สามารถผ่อนจ่ายภาษีก่อนกำหนดที่ขอผ่อนจ่ายภาษีได้
4. กรณีผู้ผ่อนจ่ายภาษี ผิดนัดจ่ายภาษีงวดใดงวดหนึ่ง ให้ผู้ผ่อนจ่ายภาษีหมดสิทธิการผ่อนจ่ายภาษีและต้องจ่ายภาษีที่ค้าง พร้อมส่วนที่ต้องจ่ายเพิ่ม
5. การยื่นคำร้องขอผ่อนจ่ายภาษี ต้องแจ้งรายละเอียดการผ่อนจ่ายภาษีในคำร้องขอผ่อนจ่าย อาทิ
   • จำนวนปีที่จะผ่อนจ่ายภาษีต้องไม่เกิน 5 ปี
   • จำนวนงวดที่จะผ่อนจ่ายภาษีในแต่ละปี โดยกำหนดเป็นงวดรายเดือน งวดราย 3 เดือน งวดราย 6 เดือน หรืองวดราย 12 เดือน
   • จำนวนเงินที่จะผ่อนจ่ายภาษีในแต่ละปี
   • จำนวนเงินที่จะต้องจ่ายในแต่ละงวด โดยมีจำนวนเงินเท่ากันทุกงวด ซึ่งเฉลี่ยตามจำนวนที่จะผ่อนจ่ายภาษีในแต่ละปี
6. หลักประกันการผ่อนจ่ายภาษี ต้องไม่มีภาระผูกพันและมีมูลค่าไม่ต่ำกว่าภาษีที่ต้องจ่าย ได้แก่
   • หนังสือค้ำประกัน ของสถาบันการเงินภายในประเทศ โดยให้ส่งมอบหนังสือค้ำประกันต่อกรมสรรพากร
   • ที่ดินหรือที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างของผู้ผ่อนชำระภาษี หรือของบุคคลอื่นโดยจดทะเบียนจำนองไว้ต่อกรมสรรพากร
   • กรรมสิทธิ์ห้องชุดในอาคารชุดของผู้ผ่อนชำระภาษีหรือของบุคคลอื่น โดยจดทะเบียนจำนองไว้ต่อกรมสรรพากร
   • พันธบัตรรัฐบาลของผู้ผ่อนจ่ายภาษี หรือของบุคคลอื่น โดยทำสัญญาจำนำไว้ต่อกรมสรรพากร

ทั้งนี้ผู้ยื่นคำร้องขอผ่อนจ่ายภาษี ต้องจัดให้มีหลักประกัน ภายใน 30 วันนับตั้งแต่วันที่ยื่นคำร้อง หากไม่มีหลักประกันอย่างครบถ้วนตามที่แจ้งไว้ภายในกำหนดเวลา จะถูกตัดสิทธิ์ในการผ่อนจ่ายภาษี

คำถามน่ารู้เกี่ยวกับภาษีมรดก

เข้าใจเรื่องภาษีมรดกแล้ว อย่าวางแผนมรดกที่ดีในอนาคตให้ลูกหลาน กับข้อเสนอสุดพิเศษเพื่อคนซื้อบ้าน ซื้อคอนโด โดยเฉพาะจากแสนสิริ

ขอบคุณที่มา กรมสรรพากร, DDproperty